زیر بنای حقوق گیاهان از دیدگاه قرآنی

سابقه و هدف: از آیات قرآن کریم چند اصل بسیار مهم درمورد گیاهان استخراج می شود که زیربنای حقوقی آنان را در اسلام را تشکیل می دهد. این اصول می تواند هدایت کننده دانشمندان در رعایت مبانی اخلاق انسانی درمورد گیاهان به طور اعم و گیاهان داروئی به طور اخص باشد. مواد و روش ها: در این مقاله از منابع و کتب الکترونیکی مانند، بانک اطلاعاتی pubmed و منابع غیرالکترونیکی مانند، قرآن کریم ، تفاسیر المیزان و نمونه و کتب فقهی اسلامی مانند وسایل الشیعه استفاده شده است. یافته ها: 1- اصل خلقت : در آیاتی از قرآن کریم از تعابیری مانند «مایۀ عبرت» ، « مایۀ شادی و بهجت » استفاده شده است. یکی از اهداف ذکر خلقت گیاهان در قرآن، یادآوری قدرت و حکمت خدا است. 2- حق حیات : گیاهان مخلوقات خداوند و دارای حق زندگی هستند. بنابراین انسان مجاز به پایمال کردن این حقوق نیست.3 - اصل عبادت : براساس آیۀ 18 سورۀ حج، مفهوم عبادت و سجده اشاره به تسلیم گیاهان در برابر تصمیم خداوند و در مسیر منافع انسان است. 4 – درک وشعور : آزمایش های تجربی نشان داده که گیاهان نیز از سطح بالایی از درک وشعور از وضعیت خود و محیط پیرامون برخوردارند. 5- اصل جزا و رستاخیز : از دیدگاه فلسفۀ اسلامی، معاد درمورد هر موجودی به معنی صعود به یک سطح بالاتر است و گیاهان دو روح از چهار روح، یعنی روح حیاتی و روح نباتی را دارا هستند. نتیجه گیری: از دیدگاه اسلام گیاهان هرچند قوۀ ناطقه و عاقلۀ انسانی را ندارند، ولی از درک و شعور بهره مند بوده و از احساسات و عواطف برخوردارند. به همین دلیل فقه اسلامی، انسان را مجاز به تخریب زندگی گیاهی نمی داند و در صورت استفاده دارویی از گیاه، بهتر است عضو مؤثره گیاهی به طور مستقیم توسط بیمار خورده شود تا گیاه جزوی از وجود انسان شود.